เมื่อวันเสาร์ที่ 5 ก.ย. 2558 มีรุ่นน้องจาก มทร.ธัญบุรี (ต้องบอกว่ารุ่นหลานแระ เพราะเพิ่งจบหมาดๆ ป้ายแดงเลย) มาขอสัมภาษณ์และถ่ายวิดีโอ เพื่อนำไปใช้ประกอบ Thesis ก่อนจบ ป.โท ของพี่ชาย ที่เรียน Graphic Design ที่ Raffles ประเทศออสเตรเลีย เกี่ยวกับ “ลายไทย”
มีคำถามหนึ่ง ผมว่าน่าสนใจ เลยอยากจะนำมาแชร์ให้ออกความเห็นกันต่อนะครับ เพราะข้างล่างนี้เป็นเพียงความเห็นของผมคนเดียว
“ลายไทย” กำลังตายจากสังคมไทยจริงหรือ.?
จริงๆ กระแสโลก ที่ทำให้คนไทยหลายๆ คน มองด้วยความวิตกปนกังวลว่า “ศิลปะลายไทย” กำลังค่อยๆ ถูกกลืนหาย ไปในกระแสสังคมสมัยใหม่ ที่วิ่งตามตูดตะวันตก หรือผู้นำในเอเชียตะวันออก อย่างเกาหลี ญี่ปุ่น ที่กำลังมาแรง แซงโค้ง และดูเหมือนกำลังค่อยๆ กลืนกินวัฒนธรรมของเรา ไปทีละน้อยๆ
แต่ผมมองว่า “ไม่หาย ไม่ตายหรอก” เพราะอย่างไรก็แล้วแต่ รากเหง้าความเป็นไทย ที่แสดงเอกลักษณ์ความเป็นชาติไทยแท้ๆ ยังไงก็ยังคงอยู่ ถึงแม้คนไทยส่วนใหญ่อาจจะดูเหมือนลืมๆ ไป หรือไม่ลึกซึ้งเท่า ถามไปก็ตอบ “ไม่รู้ๆ” ด้วยสีหน้างงๆ แต่ยังไง…ผมก็คิดว่า…เค้ายังมีสำนึกเกี่ยวกับศิลปะที่เป็นเอกลักษณ์ประจำชาติ ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง
สำหรับชาวต่างชาติเอง ที่มาเที่ยวเมืองไทย ก็คงไม่ได้อยากเห็นความเป็นอเมริกัน หรือความเป็นกรุงปารีส ลอนดอน ที่เมืองไทยหรอกนะ ไม่งั้นเค้าคงไม่ข้ามน้ำข้ามทะเลมา เพราะการมาเมืองไทย ก็เพื่อต้องการซึมซับอะไรๆ ที่แสดงเอกลักษณ์ประจำชาติเรามากกว่า
ส่วนตัวผมรู้สึกเฉยๆ กับเรื่องนี้ เพราะสังคมมันเปลี่ยน อะไรมันก็เปลี่ยนไปตามระบบ อีกทั้งประเทศเราเอง ก็อ้าแขน เปิดรับวัฒนธรรมใหม่ๆ อยู่ตลอดเวลา
บางทีกระแสโลกที่จำต้องเปลี่ยนแปลงเป็นปกติ อาจฟังดูแล้วไม่น่ากลัว เท่ากับ “ค่านิยมของคนไทยด้วยกันเอง” ที่มองเห็น และตราหน้าไว้ก่อนแล้วว่า อะไรไทยๆ ไม่ค่อยดี ไม่มีคุณภาพ ล้าหลัง แบบนี้มากกว่า ยกตัวอย่าง ศิลปินไทย ที่ต้องไปดังที่เมืองนอก ให้ฝรั่งยอมรับกันก่อน คนไทยด้วยกันเองถึงจะเปิดใจยอมรับ เป็นต้น
กรณีนี้..มันคืออะไร ? ไม่ใช่เพราะแสดงว่า พื้นฐานเราคิดดูถูกกันเองหรอกหรือ
บางทีอะไรๆ ที่มันแสดงให้เห็นถึงภาพลักษณ์ที่ดูเก่าแก่ ดูล้าหลัง หรือเชยๆ หน่อย ก็อาจถูกมองข้ามไป แต่ก็ไม่ทั้งหมดหรอก ผมแค่รู้สึกว่า….มันเป็นเพียงความเปลี่ยนแปลง เป็นปกติของสังคมคนในโลก ที่จำต้องเปลี่ยนแปลงตัวเองอยู่ตลอดเวลาอยู่แล้ว เพราะธรรมชาติมันเป็นอย่างงั้น ไปบังคับ ไปหัก ไปฝืน ไปแช่แข็งให้หยุดอยู่กับที่ มันเป็นไปไม่ได้หรอก
แต่..ผมมักจะเน้นหรือโฟกัสมาที่ตัวเราเองมากกว่า ซึ่งอยู่ในขอบข่ายที่เราทำได้เองอยู่แล้ว ผมเรียนจบลายไทยมาโดยตรง และทุกๆ วันนี้ ก็มีสัมมาอาชีพที่เกิดจากลายไทยนี่แหละ ไม่ได้แตกแถวไปทำอย่างอื่นมากเท่าไหร่ ผมมีแต่คิดพัฒนา เพื่อให้เข้ากับงานและสิ่งที่เราต้องการ แต่ยังคงมีรากและกลิ่นไอความเป็นไทยอยู่ สำหรับผม “ลายไทยไม่เคยตาย แต่กำลังถูกพัฒนา” คำว่า “นักออกแบบลายไทย” แบบที่รายการ “อาชีพนอกกระแส” ช่อง ทรูปลูกปัญญา ตั้งให้ผม ก็ดูเหมาะสมดีกับแนวทางที่ผมทำอยู่ทุกวันนี้
และถ้าดูจากสมาชิกในกลุ่ม “วาดเล่นๆ กับ จิด.ตระ.ธานี” (เว็บสอนวาดลายไทยเป็นวิทยาทาน ที่ทำมาเป็นปีที่ 7 แล้ว) ซึ่งสมาชิกในกลุ่มก็มีหลากหลายอาชีพ อาทิ หมอ นักเรียนประถม ผู้รับเหมา ช่างไฟฟ้า โปรแกรมเมอร์ ชาวนา นักออกแบบผลิตภัณฑ์ รวมถึงอาชีพแปลกๆ ที่ผมไม่คิดว่าเค้าจะสนใจลายไทย ก็ยังมี และมีหลากอายุตั้งแต่เด็ก 10 ขวบ ยันผู้ใหญ่ใกล้เกษียณ ที่เรามารวมกลุ่มกันได้ เพราะมีความรักในศิลปะลายไทยเป็นพื้นฐาน และจากสมาชิกกลุ่มเล็กๆ นี้ ผมก็พอจะยืนยันได้แล้วว่า อย่างไรก็แล้วแต่ “ศิลปะลายไทย ยังคงอยู่ในสำนึกรักของคนไทย” และยังมีคนโหยหาสิ่งนี้อยู่………
อย่างน้อยๆ ถึงกลุ่มผมจะเป็นคนกลุ่มเล็กๆ ก็จริง แต่เราก็ยังทำมันอยู่ เพราะเป็นสิ่งที่เราชอบ เราสนใจ เราสนุกไปกับมัน ไม่เคยเบื่อ และไม่รู้สึกว่าเชย หรือล้าหลัง แต่อย่างใด “มันไม่หาย ไม่ตายหรอกครับ” เพราะอย่างน้อยๆ พื้นที่แบบนี้ ยังมีคนต้องการอยู่
อีกอย่างถ้าเกิดมันหายจริงๆ ไม่ว่าอย่างไรก็แล้วแต่… “มันจะถูกปลุกให้ฟื้นคืนชีพ ขึ้นมาอีกอย่างแน่นอน”
จิด.ตระ.ธานี
0 comments on ““ลายไทย” กำลังตายจากสังคมไทยจริงหรือ.?”Add yours →