J-Nipat.113/19 : Fun Learning traditional Thai Designs with JitdraThanee the Tutor

เจต หนุ่มน้อยแดนอีสาน จากเมืองช้างใหญ่ ส่งผลงานลายไทยมาร่วมแสดงอีก ๖ ภาพครับ ระเบียง 'วาดเล่น ๆ กับ จิด-ตระ-ธานี' ยินดีที่ได้นำเสนอผลงานเจตครับ

ด.ช. เจตนิพัทธ์ วินิจฉัย (เจต) , ๑๓ ปี
โรงเรียนสุรวิทยาคาร , จ.สุรินทร์

แรงบันดาลใจ : เป็นภาพศาลาการเปรียญ กับกุฏิของวัดเเถวบ้านครับ เอามาเเต่งเติมนิดหน่อยครับ

ส่งผลงานเมื่อ

๒๑ มี.ค. ๒๕๕๕)

    ลักษณะของสถาปัตยกรรมไทยสมัยใหม่ ในปัจุบันนี้ ไม่ได้สืบทอดลักษณะทั้งหมด ที่งดงาม และคลาสสิค (classic) อย่างโบราณอีกต่อไปแล้วนะครับ แต่กลับถูกปรับเปลี่ยนไปตามสมัยนิยม ที่เห็นได้ชัดเจนเลยก็คือ ศิลปะสถาปัตยกรรมไทยในสมัยอยุธยาตอนปลาย เหมือนจะถูกสร้างให้มีลักษณะอย่างกับลอยอยู่บนสรวงสวรรค์ก็ไม่ปาน ด้วยรูปทรงอย่างอุดมคติ ที่ช่างไทยโบราณได้ออกแบบ และรักษาสืบทอดกันไว้

    ภาพที่ผมนำมาเทียบให้ดูข้างๆ เป็นภาพ พระอุโบสถวัดปราสาท จ.นนทบุรี ซึ่งเป็นศิลปะสมัยอยุธยาตอนปลาย ในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช (พระราชโอรสของพระเจ้าปราสาททอง) พระองค์ทรงขึ้นครองราชย์ระหว่าง พ.ศ. ๒๑๙๙ - ๒๒๓๑ (ประมาณ ๓๐๐ กว่าปีมาแล้ว) เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ ๒๗ ในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย
    จะเห็นว่าลักษณะเด่นของสถาปัตยกรรมสมัยอยุธยาตอนปลาย ก็คือ ทรงหลังคา โดยหน้าจั่วจะแอ่นโค้งเป็นทรง "จอมแห" (ไม่ตรงเน่ะ เป็นสามเหลี่ยมด้านเท่าเหมือนในสมัยปัจจุบัน) ทรงจอมแห เป็นศัพท์เทคนิคของช่างไทย ใช้เรียกรูปทรงที่ปลายยอดแหลมสูงพุ่งขึ้นไปสู่ท้องฟ้า แต่ปลายล่างบานออก โดยค่อยๆ ทิ้งน้ำหนักเป็นเส้นโค้งไล่ลงมา เหมือนเราเอาแห (ดักปลา) จับตรงกลางแห แล้วนำไปแขวนไว้บนที่สูง และคลี่ปากแหด้านล่างให้บานออก ถ้าเจตสังเกตโครงหลังคาวัดปราสาท ที่ลุงลงรูปเทียบให้ดูข้างๆ ถ้าหนูลองเอาไม้บรรทัด วางพาดตั้งแต่ตรงยอดช่อฟ้า ลงมาถึงปลายหางหงส์ ก็จะเห็นชัดเจนเลยว่า โครงหลังคาเป็นเส้นโค้ง ไม่ได้เป็นเส้นตรงอย่างไม้บรรทัดที่วางทาบอยู่ พอจะเข้าใจมั้ยครับ และลักษณะเด่นอีกอย่างหนึ่งก็คือ หลังคาด้านข้าง และฐานพระอุโบสถ จะแอ่นโค้งเหมือนท้องเรือสำเภา (เรือสำเภาเป็นทั้งเรือสินค้า และเรือรบในสมัยโบราณ ถ้าหนูไม่เคยเห็น เสิร์จคำว่า "เรือสำเภา" ใน Google ได้ครับ) คือฐานจะแอ่นโค้งพองาม และยังรับกับแนวโค้งของหลังคาด้านข้างอีกด้วย ทำให้สถาปัตยกรรมไทยโบราณ มีลักษณะเหมือนกำลังลอยอยู่กลางเวหา และปลายยอดก็พุ่งขึ้นสู่สวรรค์ก็ไม่ปาน

    แต่สถาปัตยกรรมไทยในปัจจุบันนี้ ไม่สืบทอดคตินิยมในลักษณะนี้อีกแล้วครับ มีแต่โครงลายประดับที่ยังคงเหลืออยู่เท่านััน (อาจเป็นเพราะการสร้างทำได้ง่ายกว่า ต้นทุนถูกกว่า) ทั้งโครงหลังคา หน้าบัน และฐาน ก็ปรับใหม่ให้เป็นเส้นตรงอย่างไม้บรรทัด ไปในทุกๆ สัดส่วน ทุกโครงสร้าง หมดลักษณะอย่างวิมานในสรวงสวรรค์แบบโบราณอีกต่อไป แม้แต่ต้นเสา ที่รับน้ำหนักหลังคาและคานทุกๆ ต้น ถ้าเป็นอย่างคติโบราณ ปลายเสาจะแคบ แต่ฐานจะกว้าง (เหมือนกับต้นไม้ใหญ่ที่มีลำต้นตรง โคนต้นก็จะใหญ่กว่าส่วนปลายยอดที่เล็กแคบ) แต่ในปัจจุบันหาได้ยาก หรือไม่มีอีกแล้ว เสารับน้ำหนักแต่ละต้น ถูกสร้างเหมือนกับท่อนซีเมนต์ ที่มีขนาดเท่ากันหมด ตั้งแต่โคนจนถึงปลาย หมดลักษณะอันเป็นทิพย์วิมานอย่างคติโบราณ

    ที่ลุงไก่อู อธิบายให้หนูฟังเสียยืดยาว ก็เพื่อที่หนูจะได้รู้จักลักษณะของศิลปะสถาปัตยกรรมไทยแบบคร่าวๆ ว่าคนโบราณมีคตินิยมสร้างกันมาอย่างไร และอาจจะทำให้หนูเริ่มสนใจศึกษา หาความรู้เพิ่มเติมด้วยตนเองต่อไปในอนาคตนะครับ ลุงขอแนะนำว่า ให้หนูพยายามไล่ศึกษาผลงานเก่าๆ ที่ได้รับการยกย่องว่า มีความงามเป็นเลิศ ที่เป็นทั้งต้นเค้า และรากเหง้าอย่างโบราณเสียก่อน แล้วค่อยๆ เขยิบไล่ดูศิลปะสมัยใหม่ไปพร้อมๆ กัน เพื่อที่หนูจะได้เห็นข้อแตกต่าง และรู้จักเปรียบเทียบต่อไปในอนาคต ซึ่งจะทำให้ผลงานที่เราลงมือออกแบบ อัดแน่นไปด้วยภูมิรู้ มีราก (ไม่มั่ว) ที่ยังคงธำรงรักษาเอกลักษณ์ที่งดงามอย่างโบราณไว้ พร้อมๆ กับรู้จักวิวัฒนา สู่ศิลปะในรูปแบบใหม่ๆ ทั้งนี้ก็เพื่อปรับให้เหมาะสม สอดคล้องกับยุคสมัยในปัจจุบันนั่นเองครับ ขอให้วาดเล่นๆ ให้สนุกครับ (๓๑ มี.ค. ๒๕๕๕)

โครงหลังคาที่โค้งเป็นทรงจอมแห งดงาม กับหนัาบันจำหลักไม้
(ภาพถ่ายเก่าก่อนการบูรณะ)
วัดปราสาท จ.นนทบุรี ศิลปะสมัยอยุธยาตอนปลาย
สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
ภาพจาก blog คุณ สอนสุพรรณ (ครูแผน)

พระอุโบสถที่หลังคา และช่วงฐานแอ่นโค้งเป็นท้องสำเภา ได้ลักษณะที่งดงาม ตามรูปแบบคตินิยม ของศิลปะสมัยอยุธยาตอนปลายของ วัดปราสาท จ.นนทบุรี


	Create and Maintained by JitdraThanee Copyright © 2008-2014 by JitdraThanee.com, All Rights Reserved. Best viewed 1280x800 pixels.